تفاوت بین موتور تک‌فاز و سه‌فاز
نیروی AC، نوعی از الکتریسیته است که در آن جریان، به طور پیوسته تغییر جهت می‌دهد. در اوایل قرن بیستم، موتورهای AC که برای استفاده‌ی خانگی بود، در استفاده‌های تجاری هم رایج بود. اما امروزه، موتورهای AC جریان تغذیه‌ی برق تک‌فاز و سه‌فاز دارند. موتورهای سه‌فاز بیشتر برای استفاده‌ّهای صنعتی رایج است، چرا که بار تحمیلی به موتور سنگین‌تر است. اما از آنجایی که استفاده‌های خانگی، نیاز به نیروی کمتری دارند، معمولا از موتورهای تک‌فاز بهره می‌برند.
موتورهای تک‌فاز و سه‌فاز در فاکتورهای مختلفی از جمله برق مورد نیاز، گشتاور آغازین، تعمیرات و نگهداری، کارآیی موتور و کاربرد فرق دارند. در جدول زیر، مهمترین تفاوت‌های بین این دو نوع موتور را ملاحظه می‌کنید.
| فاکتور مورد بررسی | موتور تک‌فاز | موتور سه‌فاز |
| برق مورد نیاز برای فعالیت | موتور تک‌فاز، برای فعالیت خود نیاز به سیستم برق تک‌فاز دارد. | موتور سه‌فاز برای فعالیت خود، نیاز به سیستم برق سه‌فاز دارد. |
| گشتاور آغازین | گشتاور آغازین، پایین است. | گشتاور آغازین بالا است. |
| نگهداری | تعمیرات و نگهداری آسان | تعمیرات و نگهداری پیچیده |
| کارآیی | کارآیی کمتر | کارآیی بیشتر |
| فاکتور قدرت | فاکتور قدرت پایین | فاکتور قدرت بالا |
| ویژگی‌ها |
· نصب ساده
· قابلیت اتکای قابل قبول · هزینه‌ی اقتصادی در مقایسه با موتورهای سه‌فاز |
· نصب پیچیده
· هزینه‌ی بالا |
در ادامه، برخی از مزایای موتور سه‌فاز، در مقایسه با موتور تک‌فاز مشاهده می‌شود:
خروجی بالاتر
خروجی یک موتور سه‌فاز، تقریبا ۵/۱ برابر میزان خروجی یک موتور تک‌فاز است.
نیروی پیوسته (بدون نوسان)
در موتور تک‌فاز، نیروی تولیدشده، دارای پالس است. حتی در شرایطی که ولتاژ و جریان، ثابت باشند. اما در موتورهای سه‌فاز در صورتی که بارها در شرایط متعادل وارد موتور شوند، نیروی ایجادشده بدون نوسان خواهد بود.
صرفه‌ی اقتصادی انتقال قدرت
سیستم‌های انتقال قدرت ۳ فازی، در مقایسه با موتورهای تک‌فاز، ۲۵٪ مواد رسانای کمتری نیاز دارند تا در یک فاصله‌ی ثابت با ولتاژ مشخص، قدرت ثابتی انتقال دهند.
برتری موتور القایی سه‌فاز
موتورهای القایی سه‌فاز، در صنایع مختلف، به موتورهای تک‌فاز ترجیح داده می‌شوند. مزایای زیر، از جمله‌ی این علت‌ها است:
- موتور سه‌فاز، برخلاف موتورهای تک‌فاز، خود-آغاز است. یعنی موتور تک‌فاز، هیچ گشتاور آغازینی ندارد و برای آغاز به کار، نیاز به ابزار کمکی اضافه دارد.
- موتور القایی سه‌فاز، دارای فاکتور قدرت بیشتری است. کارآیی این موتورها نیز نسبت به موتورهای تک‌فاز بیشتر است.
اندازه و وزن آلترناتور
آلترناتور سه‌فاز در مقایسه با مدل تک‌فاز، اندازه‌ی کوچکتر و وزن کمتری دارد.
نیاز به مس و آلومینیوم
موتورهای سه‌فاز، در مقایسه با موتورهای تک‌فاز، برای انجام عملیات انتقال قدرت، نیاز به مس و آلومینیوم کمتری دارند.
فرکانس لرزش
موتورهای سه‌فاز لرزش‌های کمتری دارند. دلیل این موضوع هم این است که در موتورهای تک‌فاز، قدرت منتقل‌شده، تابعی از جریان وارده به موتور است که دارای نوسان است.
وابستگی
یک موتور تک‌فاز، می‌تواند توسط یک سیستم سه‌فاز تغذیه شود، اما موتور سه‌فاز را نمی‌توان با سیستم تک‌فاز تغذیه کرد.
گشتاور
گشتاور تولیدشده در سیستم سه‌فاز، ثابت و بدون نوسان است، اما گشتاور تولیدی سیستم تک‌فاز، دارای فراز و فرود زیاد است.
